ارزیابی پارامترهای مختلف بر تجزیه آنتراسن توسط باسیلوس جدا شده از رودخانه بابلرود استان مازندران

سابقه و هدف: یکی از مهم‌ترین آلاینده های زیست محیطی ترکیبات نفتی بوده که باعث آلودگی اکوسیستم‌های آبی می‌شوند. آلاینده‌های نفتی بر محیط‌های آبی و خاک اثر گذاشته و سبب تغییراتی نامطلوب در آنها می‌گردند.آلاینده‌های نفتی حاوی فلزات سنگین و ترکیبات خطرناک می‌باشند و اثرات زیانباری بر سلامت اکوسیستم‌ها و موجودات زنده خواهند داشت. هیدروکربن‌های چند حلقه‌ای آروماتیک (PAHs) از مهمترین مشتقات نفتی بوده که عموما در اثر فعالیت‌های انسانی ایجاد شده و دارای پایداری بسیار بالایی بوده و دارای عوارض جانبی متعدد (سرطان‌زا و جهش‌زا ) می‌باشند. آنتراسن یک ترکیب سه حلقه‌ای آروماتیک بوده که در مناطق آلوده به ترکیبات نفتی وجود دارد. آنتراسن در بین 100 ترکیب آروماتیک جزء سمی‌ترین ترکیبات آروماتیک بوده و کاهش آن از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشد. برخی از باکتری‌های محیطی از ترکیبات آروماتیک به‌عنوان منبع کربن و انرژی استفاده کرده و آن‌را به ترکیبات دیگر تبدیل کرده و محصول نهایی تجزیه نیز دی‌اکسید‌کربن و آب می‌باشد. آنتراسن به‌علت حلالیت پائین در آب کمتر تحت تاثیر مستقیم تجزیه میکروبی قرار گرفته و بایستی شرایط زیستی و غیرزیستی جهت تجزیه را بهینه کرده تا تجزیه میکروبی بیشترین راندمان را داشته باشد. باکتری‌های جنس باسیلوس به‌علت داشتن اسپور، قادر به رشد در شرایط نامناسب زیست محیطی بوده و از گونه‌های مختلف باسیلوس بطور گسترده در تحقیقات زیست فناوری از جمله تولید فرآورده‌های زیستی و کاهش آلاینده‌های زیست محیطی استفاده می‌گردد. یکی دیگر از مزایای باسیلوس‌ها، توانایی رشد در محیط‌های ساده و دارای حداقل ماده مغذی بوده و از این‌رو جزء باکتری‌های شاخص جهت کاهش آلاینده‌های زیست محیطی می‌باشند. هدف از این مطالعه جداسازی باکتری‌های تجزیه کننده (باسیلوس) از مصب رودخانه بابلرود و استفاده از آنها جهت تجزیه زیستی آنتراسن در مقیاس آزمایشگاهی بوده است. مواد و روش‌ها: نمونه‌ها از رسوبات مصب رودخانه اخذ و پس ار انتقال به آزمایشگاه، در محیط کشت حداقل MSM (Minimal Salt Medium) کشت داده شدند. یکی از باکتری‌های تجزیه کننده آنتراسن جنس باسیلوس بوده که با استفاده از کشت‌های متوالی جداسازی و از طریق روشهای مولکولی شناسایی گردید. جهت ارزیابی تجزیه زیستی آنتراسن توسط باسیلوس، از فاکتورهایی نظیر pH ، دما و غلظت آنتراسن استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که شرایط بهینه جهت تجزیه آنتراسن شامل 5/7 pH=، دمای 35 درجه سانتی‌گراد و غلظت 150 میلی‌گرم در لیتر از آنتراسن بوده و با افزایش زمان انگوباسیون، روند تجزیه آنتراسن نیز سریع‌تر صورت گرفت. بازده تجزیه زیستی آنتراسن درحضور باسیلوس، بیش از 40 درصد در طول 2 بوده که نشان‌دهنده توانایی بالای آنزیمی این باکتری بوده است. نتیجه‌گیری: با توجه به رشد باسیلوس در شرایط نامناسب ( به‌دلیل اسپور دار بودن) می‌توان از آن به عنوان ابزار زیستی جهت حذف آنتراسن استفاده نمود. این روش یک راهکار دوستدار محیط زیست برای حذف آلاینده‌های پایه نفتی بوده و به‌دلیل استفاده از عوامل زیستی اثر منفی بر محیط نخواهد داشت. پیشنهاد می‌گردد از این روش در پاکسازی محیط های آلوده استفاده گردد.